Το σχέδιο περιλαμβάνει 12 στόχους και μεγάλα "πακέτα" μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων. Φιλόδοξοι οι μακροοικονομικοί στόχοι που αποτυπώνονται και στον προϋπολογισμό περιλαμβάνονται στο σχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, ενώ αξίζει ακόμα να σταθούμε στους στόχους για ενίσχυση των εισοδημάτων, αλλά και διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
Στόχος 1: Διασφάλιση δημοσιονομικής Σταθερότητας και μείωση δημόσιου χρέους
Μακροοικονομικοί στόχοι: - Αύξηση ακαθάριστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου ως ποσοστό του ΑΕΠ 15,1 %
- Αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ με ρυθμό 2,9 %.
- Ετήσια αύξηση εξαγωγών κατά 5,6%.
- Εναρµονισµένος Δείκτης Τιµών Καταναλωτή αναµένεται να διαµορφωθεί σε 2,6%.
Δημοσιονομικοί στόχοι:
- Ετήσια έσοδα Κρατικού Προϋπολογισμού: 68.379 εκατ. €, αυξημένα κατά 4,8% σε σχέση με το 2023.
- Δαπάνες Κρατικού Προϋπολογισμού: 74.632 εκατ. €, αυξημένες κατά 2,4% σε σχέση με το 2023.
- Πρωτογενές αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης, πλεόνασμα ύψους 4.991 εκατ. € ή 2,1% του ΑΕΠ.
- Χρέος Γενικής Κυβέρνησης ύψους 356.000 εκατ. € ή ποσοστό 152,3 % του ΑΕΠ.
Χρέος
Περαιτέρω πρόωρη εξόφληση υφιστάμενων δανειακών υποχρεώσεων με σχετικά υψηλό κόστος εξυπηρέτησης, υπό την προϋπόθεση ότι το κόστος του νέου δανεισμού θα υπολείπεται του προαναφερόμενου κόστους εξυπηρέτησης. Στόχος η περαιτέρω αποπληρωμή ακριβών υφιστάμενων δανείων για το οικονομικό έτος 2024.
Αγορές
Η πιστοληπτική ικανότητα της ελληνικής οικονομίας όπως έχει αξιολογηθεί από τους αρμόδιους διεθνείς οίκους βρίσκεται πλέον (από 8/9/2023 DBRS review) εντός της επενδυτικής βαθμίδας. Στόχος της δανειακής στρατηγικής για το 2024 είναι η περαιτέρω ενίσχυση της εμπιστοσύνης των διεθνών οίκων αξιολόγησης με σταδιακές αναβαθμίσεις του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας.
Στόχος 2: Ενίσχυση του εισοδήματος και μείωση της φορολογίας
Από την 1.1.2023 και για τρία έτη, επιλεγμένες δαπάνες που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κατά το χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό έως 100%. Σκοπός η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων στην πράσινη οικονομία, την ενέργεια και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας
Παροχή φορολογικών κινήτρων για την ενίσχυση των συγχωνεύσεων και των εξαγορών, μέσω παροχής έκπτωσης για τις επιχειρήσεις που συγχωνεύονται. Έχουν θεσπιστεί με το ν. 4935/2022.
Εξελικτική νομοθέτηση για τη σταδιακή μείωση του τέλους επιτηδεύματος σε επιτηδευματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, έως την πλήρη κατάργηση αυτού. Το μόνιμο αυτό μέτρο συνδέεται με μια παράλληλη πολιτική κινήτρων για τη στήριξη της αγοράς εργασίας.
- Παρατείνεται για δύο ακόμη έτη, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2024, η αναστολή της επιβολής του ΦΠΑ στα ακίνητα, ένα από τα βασικά φορολογικά μέτρα που έλαβε η Κυβέρνηση από την αρχή της θητείας της για την τόνωση της αγοράς ακινήτων. Εκτιμώμενο δημοσιονομικό κόστος € 18εκατ. κατ΄ έτος για τα έτη 2023 και 2024.
Από το φορολογικό έτος 2024 και εφεξής, αυξάνονται τα ποσά μείωσης φόρου σε φορολογούμενους με εξαρτώμενα τέκνα. Ειδικότερα, η νέα μείωση του φόρου ανέρχεται σε εννιακόσια (900) ευρώ για τον φορολογούμενο με ένα (1) εξαρτώμενο τέκνο, σε χίλια εκατόν είκοσι (1.120) ευρώ για δύο (2) εξαρτώμενα τέκνα, σε χίλια τριακόσια σαράντα (1.340) ευρώ για τρία (3) εξαρτώμενα τέκνα, σε χίλια πεντακόσια ογδόντα (1.580) ευρώ για τέσσερα (4) εξαρτώμενα τέκνα και σε χίλια επτακόσια ογδόντα (1.780) ευρώ για πέντε (5) εξαρτώμενα τέκνα. Εκτιμώμενο δημοσιονομικό κόστος 135 εκατ. €
Από το έτος 2024 και εφεξής μειώνεται ο ΕΝΦΙΑ για ασφαλισμένες οικοδομές. Ειδικότερα, ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. μειώνεται κατά δέκα τοις εκατό (10%) για κατοικίες φυσικών προσώπων που ασφαλίζονται σε ασφαλιστική επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Μητρώο Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων, που τηρείται στη Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης της Τράπεζας της Ελλάδος, για σεισμό, πυρκαγιά και πλημμύρα, εφόσον η ασφάλιση καλύπτει το σύνολο της αξίας του ακινήτου. Ως αξία του ακινήτου λαμβάνεται η αξία ανακατασκευής του κτίσματος ή των κτισμάτων, μη υπολογιζόμενης της αξίας του οικοπέδου, η οποία δεν μπορεί να υπολείπεται των χιλίων (1000) ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Προϋπόθεση για την εφαρμογή είναι η ασφάλιση να αφορά το προηγούμενο έτος με διάρκεια τουλάχιστον τριών (3) μηνών. Αν η διάρκεια της ασφάλισης είναι μικρότερη του ενός (1) έτους, η μείωση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. προσαρμόζεται αναλογικά. Εκτιμώμενο δημοσιονομικό κόστος 24 εκατ. € για το 2024.
Στόχος 3: Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και διεύρυνση της φορολογικής βάσης
- Αναμόρφωση του φορολογικού πλαισίου των ελευθέρων επαγγελματιών, με σκοπό τη διεύρυνση φορολογικής βάσης εισοδημάτων των ελευθέρων επαγγελματιών και την ενίσχυση των φορολογικών εσόδων από αυτή την κατηγορία. Αναμόρφωση του φορολογικού πλαισίου των αγροτών. Το εκτιμώμενο δημοσιονομικό όφελος υπολογίζεται σε 722 εκατ. ευρώ.
- Για τα έτη 2022 έως και 2025 αφαίρεση ποσού ίσου με το 30% των προβλεπόμενων δαπανών από το φορολογητέο εισόδημα των φυσικών προσώπων. Εκ του μέτρου αναμένονται: Αύξηση ηλεκτρονικών συναλλαγών εντός του 2024, σε σύγκριση με το 2023, με σκοπό τη μείωση της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής, την αύξηση της εισπραξιμότητας και την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης. Το εκτιμώμενο δημοσιονομικό αποτέλεσμα αποτελεί συνδυασμό κόστους από το παρεχόμενο φορολογικό κίνητρο και οφέλους από την συνεπακόλουθη αποκάλυψη εισοδημάτων και εσόδων από ΦΠΑ.
- Η εφαρμογή του νέου πλαισίου για την περιστολή του λαθρεμπορίου θα συμβάλει στη μείωση των διαφυγόντων εσόδων, τη προστασία της κοινωνίας από τη χρήση ακατάλληλων προϊόντων και θα ενισχύσει την υγιή επιχειρηματικότητα. Έχει ολοκληρωθεί η νομοθέτηση Αναμένονται οι κανονιστικές πράξεις και η υλοποίηση των ηλεκτρονικών εφαρμογών. Η λειτουργική υλοποίηση/εφαρμογή εμπίπτει στην αρμοδιότητα της ΑΑΔΕ. ΔΕΙΚΤΕΣ: Ολοκλήρωση του συστήματος αξιοποίησης δεδομένων εισροών εκροών το 2ο τρίμηνο του 2024. Εγκατάσταση εισροών εκροών στα πλωτά εφοδιαστικά μέσα ναυτιλιακού καυσίμου έως 2ο τριμ. 2024.
- Η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών θα έχει ως συνέπεια τη μετάβαση σε μια περισσότερο ψηφιοποιημένη οικονομία, τη διαφάνεια των συναλλαγών μέσω των ηλεκτρονικών βιβλίων, τη δημιουργία ενός ψηφιοποιημένου περιβάλλοντος συνεργασίας με τις επιχειρήσεις για την τιμολόγηση προϊόντων και υπηρεσιών και την περιστολή της φοροδιαφυγής. Έργο μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το εκτιμώμενο δημοσιονομικό αποτέλεσμα αποτελεί συνδυασμό κόστους από το παρεχόμενο φορολογικό κίνητρο και οφέλους από την συνεπακόλουθη αποκάλυψη εισοδημάτων και εσόδων από ΦΠΑ, με σκοπό τη μείωση του κενού ΦΠΑ (VAT GAP) στο 10% το 2027. ΔΕΙΚΤΗΣ-Αύξηση ηλεκτρονικών συναλλαγών πάνω από 6% στο 2024 (στοιχεία από Οργανισμούς πληρωμών).
- Η λειτουργική υλοποίηση/εφαρμογή εμπίπτει στην αρμοδιότητα της ΑΑΔΕ και αναμένεται η έκδοση του εφαρμοστικού πλαισίου για τη διασύνδεση της χρήσης τραπεζικών πληροφοριών τρίτων. Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα θα επέλθουν εντός του 2024.
- Ενίσχυση του μηχανισμού βεβαίωσης και είσπραξης φόρων με την κεντρικοποίηση σε Θεσσαλονίκη. Η λειτουργική υλοποίηση/εφαρμογή εμπίπτει στην αρμοδιότητα της ΑΑΔΕ.
- Επιδιώκεται η διασύνδεση 400.000 ταμειακών μηχανών με POS για την αυτόματη καταχώρηση των συναλλαγών των επιχειρήσεων στα ηλεκτρονικά βιβλία
- Επιδιώκεται η αναμόρφωση της έμμεσης φορολογίας και ειδικότερα των συντελεστών ΦΠΑ, με την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/542 του Συμβουλίου της 5ης Απριλίου 2022 για την τροποποίηση των οδηγιών 2006/112/ΕΚ και (ΕΕ) 2020/285 όσον αφορά τους συντελεστές φόρου προστιθέμενης αξίας και με την ενσωμάτωση της οδηγίας (ΕΕ) 2020/285 του Συμβουλίου της 18ης Φεβρουαρίου 2020 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας όσον αφορά το ειδικό καθεστώς για τις μικρές επιχειρήσεις και του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 904/2010 όσον αφορά το ειδικό καθεστώς για τις μικρές επιχειρήσεις την ανταλλαγή πληροφοριών με σκοπό την παρακολούθηση της ορθής εφαρμογής του ειδικού καθεστώτος για τις μικρές επιχειρήσεις.
- Επιδιώκεται η δημιουργία φορολογικής συνείδησης με την εισαγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αναφορικά με την σκοπιμότητα της φορολογικής πολιτικής και την εφαρμογή της φορολογικής δικαιοσύνης.
Στόχος 4: Ενίσχυση της σταθερότητας και της ευρωστίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και αντιμετώπιση ιδιωτικού χρέους
Αναφορικά με την «Αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους»
Το μη εξυπηρετούμενο ιδιωτικό χρέος νοικοκυριών και επιχειρήσεων ανήλθε στα τέλη του 2022 σε 243,7 δισ. Ευρώ. Η συνεχής αύξηση των επιτοκίων των Κεντρικών Τραπεζών κατά την περίοδο 2022-2023 και οι διεθνείς συνθήκες οικονομικής αβεβαιότητας (πληθωριστικές τάσεις, αύξηση τιμών ενέργειας και βασικών αγαθών) ως αποτέλεσμα των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία επηρέασαν τόσο τα νοικοκυριά, όσο και τις επιχειρήσεις θέτοντας ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα στην ομαλή εξυπηρέτηση του ιδιωτικού χρέους, τονίζοντας τον κίνδυνο εμφάνισης νέας γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Ο νόμος 4738/2020 (ΦΕΚ Α’ 207) αντιμετώπισε αποτελεσματικά την πολυνομία, τις επικαλύψεις, την πολυπλοκότητα των εργαλείων διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους και την έλλειψη ευελιξίας στις λύσεις αναδιάρθρωσης. Περαιτέρω, έθεσε τέλος στις μακροχρόνιες διαδικασίες πτώχευσης και εκκαθάρισης μη βιώσιμων επιχειρήσεων, γεγονός που καθιστούσε την πρόσβαση των επιχειρήσεων και νοικοκυριών σε νέες πιστώσεις πιο δύσκολη. Παράλληλα, προετοιμάζονται μηχανισμοί παρακολούθησης του επιπέδου του μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους και έγκαιρης προειδοποίησης για το γρήγορο εντοπισμό του σε επίπεδο επιχειρήσεων και ιδιωτών.
Με σκοπό να αντιμετωπιστεί επιτυχώς το μη εξυπηρετούμενο ιδιωτικό χρέος απαιτούνται τόσο μέτρα πρόληψης της υπερχρέωσης όσο και βελτίωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των οφειλετών αλλά και επιτυχή εργαλεία ρύθμισης οφειλών. Στο πλαίσιο αυτό ψηφίστηκε ο νόμος 5072/2023 «Δάνεια: Διαφάνεια, ανταγωνισμός, προστασία των ευάλωτων - Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2167, επανεισαγωγή του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ» και άλλες επείγουσες διατάξεις» όπου μεταξύ άλλων περιλαμβάνει βελτιώσεις στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών και μεγαλύτερη προστασία των ευάλωτων οφειλετών, απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών του πτωχευτικού κώδικα και βελτιώσεις του πλαισίου λειτουργίας του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων.
Σκοπός του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων είναι η απόκτηση της κύριας κατοικίας ευάλωτου οφειλέτη, η μίσθωση και η μεταβίβασή της σε αυτόν. Αντικείμενο της Σύμβασης Παραχώρησης είναι η παραχώρηση των καθηκόντων και των αρμοδιοτήτων του Φορέα σε νομικό πρόσωπο του ιδιωτικού τομέα, βάσει σύμβασης παραχώρησης, με την οποία αναλαμβάνει την εκπλήρωση των σχετικών καθηκόντων και αρμοδιοτήτων.
Στόχος 5: Προώθηση Αποκρατικοποιήσεων
Αναφορικά με τα έσοδα του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων που υποστηρίζει το ΤΑΙΠΕΔ, σας γνωρίζουμε ότι για τα έτη 2021 και 2022, οι εισπράξεις ανήλθαν στο ποσό των € 660,4 εκατ. και € 586,6 εκατ. αντίστοιχα. Για το έτος 2023 οι εισπράξεις από αποκρατικοποιήσεις και αποθεματικά ανήλθαν σε € 305,1 εκατ., ενώ εκτιμάται ότι θα εισπραχθούν ακόμα € 101,3 εκατ. για υπογεγραμμένα έργα, για τα οποία δεν έχει ολοκληρωθεί το οικονομικό κλείσιμο και τα αποθεματικά προς είσπραξη. Τέλος, ο στόχος για το 2024 είναι τα έσοδα να ανέλθουν σε € 5.770,7 εκατ.
Αναφορικά με τα έσοδα του προγράμματος μισθώσεων και εκποιήσεων της ΕΤΑΔ για το 2024 εκτιμάται ότι τα νέα έσοδα θα ανέλθουν σε € 10,17 εκατ.
Αναφορικά με την «Υλοποίηση νέου Στρατηγικού Πλάνου 2022-2024 της ΕΕΣΥΠ (Υπερταμείο)»
Στόχος 6: Αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και εκσυγχρονισμός των δημόσιων επιχειρήσεων
Μητρώο Δημόσιας Ακίνητης Περιουσίας Επέκταση και εξέλιξη του Μητρώου Ακίνητης Περιουσίας του Δημοσίου, με το οποίο διενεργείται εποπτεία και παρακολούθηση της δημόσιας περιουσίας, μέσω της διαλειτουργικότητας με όλα τα Υπουργεία και τους φορείς του Δημοσίου, που διαχειρίζονται ακίνητα, καθώς και τις Ελληνικό Κτηματολόγιο ΑΕ και ΕΤΑΔ ΑΕ.
Πολιτική Κρατικής Ιδιοκτησίας Ανωνύμων Εταιρειών, στην οποία τίθενται ο απώτερος σκοπός της κρατικής ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων, οι λόγοι για τους οποίους το κράτος ιδρύει ή κατέχει μετοχές σε ανώνυμες εταιρείες, ο ρόλος του κράτους στη διακυβέρνηση των εταιρειών, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο το κράτος και οι δημόσιες υπηρεσίες εφαρμόζουν την πολιτική ιδιοκτησίας. Η «Πολιτική Κρατικής Ιδιοκτησίας Ανώνυμων Εταιρειών» εγκρίνεται από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και επανεξετάζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με τις εκάστοτε συνθήκες.
Στόχος 7: Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ψηφιακός μετασχηματισμός - Οριζόντιες δράσεις και μείωση διοικητικού βάρους
Κωδικοποίηση νομοθεσίας με στόχο την αναμόρφωση και απλοποίηση του φορολογικού νομοθετικού πλαισίου και την αντιμετώπιση της πολυνομίας. Σύμφωνα με τα ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η υλοποίηση του συνόλου της Μεταρρύθμισης για την κωδικοποίηση και απλούστευση της φορολογικής νομοθεσίας (συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων, εκτός από την παράδοση του ανωτέρω έργου των ομάδων εργασίας και της έκδοσης σχετικής δευτερογενούς νομοθεσίας και της παροχής συστήματος διαχείρισης περιεχομένου και ειδικής ιστοσελίδας για την ενημέρωση των φορολογουμένων) θα πρέπει να υλοποιηθεί εντός του 2024. Η υλοποίηση των ανωτέρω θα συμβάλλει στη μείωση του διοικητικού κόστους και του κόστους συμμόρφωσης, στη βελτίωση της αποδοτικότητας της φορολογικής αρχής και την ενίσχυση της συμμόρφωσης με την υφιστάμενη νομοθεσία.
Με στόχο τη διαφάνεια της πληροφόρησης προς τους πολίτες και την πληρέστερη ενημέρωση των επιχειρήσεων και εν γένει των συμβαλλόντων στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, προωθείται η προσθήκη πλαισίου κειμένου (banner) στην ιστοσελίδα του ΥΠ.ΕΘ.Ο.Ο., που λειτουργεί ως σύνδεσμος για τη δημοσίευση των βασικών μεγεθών της εθνικής οικονομίας.
\
Στόχος 8: Συντονισμένη αξιοποίηση των Ευρωπαϊκών Πόρων των Διαρθρωτικών Ταμείων (ΕΣΠΑ 2014-2020 & ΕΣΠΑ 2021-2027)
Αιτήματα ενδιάμεσων πληρωμών που θα υποβληθούν στην ΕΕ εντός του έτους 2024, για τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014-2020 και θα εισρεύσουν ως δημόσια έσοδα στα κρατικά ταμεία. Οι τελευταίες αιτήσεις για το υπόλοιπο ποσό μέχρι το 100% της απορρόφησης (0,8 δισ.) θα υποβληθούν τον Δεκέμβριο 2024.
Μέσα στο 2023 εκδόθηκαν προσκλήσεις για τα προγράμματα ΕΣΠΑ 2021-2027 ύψους πάνω από 6 δισ. Ευρώ (3,8 δισ. για τα Τομεακά και 2,2 δισ. για τα Περιφερειακά Προγράμματα). Για το 2024 εκτιμάται ότι τα όλα τα προγράμματα θα ενεργοποιηθούν με την έκδοση προσκλήσεων εκτιμώμενου ύψους 6 δισ. Ευρώ.
Αιτήματα ενδιάμεσων πληρωμών που θα υποβληθούν στην Ε.Ε. εντός του έτους 2024, για τα Προγράμματα του ΕΣΠΑ 2021-2027 θα εισρεύσουν ως δημόσια έσοδα στα κρατικά ταμεία.
Στόχος 9: Σχεδιασμός, προγραμματισμός, εκτέλεση και παρακολούθηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και ΣΔΙΤ
Εκτέλεση του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων 2024 σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90%, συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών της χώρας, αξιοποιώντας αποτελεσματικά τους διαθέσιμους πόρους για την ανάταξη της εθνικής οικονομίας, την δημιουργία ποιοτικών δημοσίων επενδύσεων, την αντιμετώπιση των συνεπειών των φυσικών καταστροφών, τη δημιουργία κινήτρων για ενίσχυση της εργασίας και της επιχειρηματικότητας, που θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερο εισόδημα, επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας.
Θέσπιση νέου πλαισίου για τη διαχείριση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων με εφαρμογή σειράς μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνουν απλούστευση διαδικασιών ένταξης και χρηματοδότησης, ευέλικτες διαδικασίες ανακατανομής πόρων, νέα αρχιτεκτονική πληρωμών δαπανών για όλα τα έργα, ενίσχυση του προγραμματισμού και της παρακολούθησης δαπανών και εσόδων ΠΔΕ, θέσπιση διαδικασιών ολοκλήρωσης έργων καθώς και διαδικασίας απολογισμού και αξιολόγησης του συνόλου του Προγράμματος. Με την αναβάθμιση του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος eΠΔΕ, που υποστηρίζει όλο τον κύκλο ζωής των έργων ΠΔΕ, και τη θέση σε λειτουργία του eΠΔΕ ΙΙ, διασφαλίζεται η επιτυχία υλοποίησης των αλλαγών. Οι σαφέστερες και απλούστερες διαδικασίες θα επιταχύνουν την υλοποίηση έργων και προγραμμάτων ενώ η αναβαθμισμένη παρακολούθηση θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια της χρήσης των πόρων του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων.
Ενδυνάμωση των φορέων του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ) και ολοκλήρωση του συστήματος διαχείρισης, παρακολούθησης και ελέγχου των παρεμβάσεων που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο αυτό, με σκοπό την αποτελεσματικότερη διαχείριση των εθνικών πόρων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Διασφάλιση της κάλυψης αναγκών για έργα αποκατάστασης δυσμενών επιπτώσεων φυσικών καταστροφών και άλλων εκτάκτων αναγκών με βάση τις δυνατότητες του κρατικού προϋπολογισμού.
Αναμένεται επίσης η περαιτέρω ενίσχυση των ΣΔΙΤ ως σημαντικού αναπτυξιακού εργαλείου για την οικονομία μέσω της ενίσχυσης και της επιτάχυνσης των διαδικασιών ωρίμανσης έργων ΣΔΙΤ.
Στόχος 10: Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση
Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, έχει θέσει ως στόχο την πλήρη απολιγνιτοποίηση της χώρας έως το έτος 2028 με την πλειονότητα των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ ΑΕ να αποσύρεται έως το έτος 2025. Στο πλαίσιο του προγράμματος απολιγνιτοποίησης της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής, στις λιγνιτικές περιοχές που περιλαμβάνονται στις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης Κοζάνης, Φλώρινας και Μεγαλόπολης, όπως αυτές ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 155 του ν. 4759/2020, υφίσταται ανάγκη αποκατάστασης και αξιοποίησής τους στο πλαίσιο του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΠΔΑΜ), των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ) που συνοδεύουν το Πρόγραμμα ΕΣΠΑ-ΔΑΜ 2021- 2027, και τα οποία προβλέπονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/1056 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Ιουνίου 2021 (L 231/1) για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης.
Με την παρ. 4 του άρθρου 155 του ν. 4759/2020, όπως αυτό ισχύει, προβλέφθηκε η σύναψη της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, της ανώνυμης εταιρείας «ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε.» και της ΔΕΗ Α.Ε., η οποία κυρώθηκε με νόμο από τη Βουλή (ν. 4956/2022 – A΄ 140). Στην εν λόγω προγραμματική σύμβαση καθορίζονται συγκεκριμένες εκτάσεις προς μεταβίβαση από τη ΔΕΗ Α.Ε. στην εταιρεία ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε. και περιλαμβάνεται πρόγραμμα διάθεσης των εν λόγω εκτάσεων. Με την εφαρμογή της προγραμματικής σύμβασης, επιδιώκεται η αποκατάσταση των περιοχών που εξαρτώνται από την εξόρυξη και χρήση λιγνίτη, η άμεση οικονομική διαφοροποίησή τους, ρυθμίζεται το περιεχόμενο των εργασιών αποκατάστασης που η ΔΕΗ Α.Ε. υλοποιεί ή πρόκειται να υλοποιήσει επί των μεταβιβαζόμενων εκτάσεων καθώς και υλοποίηση των χρήσεων γης και η εκτέλεση των ανάλογων έργων.
Το Πρόγραμμα ΔΑΜ, μαζί με τα τρία (3) Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης που το συνοδεύουν και καλύπτουν γεωγραφικά την Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας, την ευρύτερη περιοχή του Δήμου Μεγαλόπολης (όμοροι Δήμοι Οιχαλίας, Γορτυνίας, Τρίπολης), τις Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης, συνολικού π/υ 1,63 δισ. ευρώ εγκρίθηκε στις 16.06.2022 με την υπ’ αρ. C(2022) 3949 final απόφαση της Ευρ. Επιτροπής.
Με βάση τις προβλέψεις του Κανονισμού Κοινών Διατάξεων (ΚΚΔ) 1060/2021, οι χρηματοδοτικές δυνατότητες του προγράμματος ενεργοποιήθηκαν τον 10ο/2022, μετά την 1ης συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης. Αντίστοιχα αναμένεται να υλοποιηθεί έως το τέλος του 2023 η 2η Συνεδρίαση. Συνολικά, το 2023 η ΔΑ ΕΣΠΑ ΔΑΜ προχώρησε στην έκδοση 13 προσκλήσεων και 25 εντάξεων, υπερβαίνοντας τους στόχους που είχαν αρχικά τεθεί. Ο ρυθμός υλοποίησης του προγράμματος αναμένεται να ενταθεί κατά το έτος 2024.
Με στόχο την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των απαιτήσεων και των προκλήσεων, που είναι αναμενόμενο να προκύψουν κατά την υλοποίηση των προβλέψεων του εθνικού σχεδιασμού ΔΑΜ, έχει εγκριθεί για την Ειδική Υπηρεσία ΔΑΜ (ΕΥ ΔΑΜ) στο πλαίσιο του προγράμματος τεχνικής υποστήριξης έτους 2022 της DG Reform (TSI 2022) το έργο με τίτλο “Support to the implementation of the Just Transition in Greece”, συνολικού π/υ 500.000,00 ευρώ και διάρκεια 20 μήνες.
Αντικείμενο αυτού του έργου είναι η άμεση διοικητική υποστήριξη της ΕΥ ΔΑΜ (πλην της Διαχειριστικής Αρχής του Προγράμματος ΔΑΜ), καθώς και η έμμεση υποστήριξη (μέσω εκπαιδευτικών σεμιναρίων και οδηγών εφαρμογής) άλλων εμπλεκόμενων φορέων, όσον αφορά στη βέλτιστη αξιοποίηση (εφαρμογή) των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων που παρέχουν οι πυλώνες ΙΙ και ΙΙΙ του ευρωπαϊκού Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης.
Ειδικότερα, μέσω της εκτέλεσης του εν λόγω έργου θα προσδιοριστεί σε εθνικό επίπεδο ένα πλαίσιο διαδικασιών και λοιπών προϋποθέσεων (με βάση τις διεθνείς και εθνικές βέλτιστες πρακτικές και διδάγματα) για το συντονισμό και την παρακολούθηση από την Ειδική Υπηρεσία ΔΑΜ του σχεδιασμού και της πορείας υλοποίησης των έργων/παρεμβάσεων που θα προταθούν για χρηματοδότηση από τους Πυλώνες ΙΙ (Ειδικό Καθεστώς ΔΑΜ InvestEU) & ΙΙΙ (ΕΙΒ Public Sector Loan Facility) του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, η διαχείριση των οποίων γίνεται σε επίπεδο Ευρ. Επιτροπής και ΕΤΕπ.
Χωρικός σχεδιασμός των περιοχών δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης
Το έργο 16871 «Δράσεις αναζωογόνησης των περιοχών δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης» περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το χωρικό σχεδιασμό των περιοχών δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης. Συγκεκριμένα, ο εν λόγω στόχος αφορά στην εκπλήρωση του οροσήμου 10 του έργου 16871, το οποίο περιλαμβάνει: α) την έγκριση των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη) και β) τις τριμερείς συμβάσεις μεταξύ της ΔΕΗ ΑΕ, της ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε. και των εργολάβων της ΔΕΗ Α.Ε. οι οποίοι θα ανακηρυχθούν Ανάδοχοι σε συνέχεια των διαγωνιστικών διαδικασιών, τις οποίες θα διεξάγει η ΔΕΗ ΑΕ. Σύμφωνα με την πρόταση αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας οι ανωτέρω ενέργειες θα ολοκληρωθούν εντός του 2024.
Στόχος 11: Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας - Ελλάδα 2.0
Έγκριση της υποβληθείσας αναθεώρησης του ΕΣΑΑ, το οποίο υποβλήθηκε στις Υπηρεσίες της Ε.Ε τον Αύγουστο του 2023. Προχρηματοδότηση ύψους 159 εκ € στο πλαίσιο του κεφαλαίου RePower EU.
Έγκριση των Επιχειρησιακών Ρυθμίσεων που ακολουθούν την πρόταση αναθεώρησης του ΕΣΑΑ
Εκταμίευση του 3ου αιτήματος πληρωμής μέγιστου ύψους 1,72 δισ. €.
Εκταμίευση της τρίτης δόσης δανειακής στήριξης ύψους 1,85 δισ. €.
Υποβολή δύο (2) Αιτημάτων Πληρωμής μέγιστου ύψους 8,4 δισ. € (μη επιστρεπτέα και δανειακή στήριξη).
Εκταμίευση της τέταρτης δόσης χρηματοδοτικής συνεισφοράς μέγιστου ύψους 1,85 δισ. €.
Εκταμίευση της τέταρτης δόσης δανειακής στήριξης μέγιστου ύψους 2,35 δισ. €.
Στόχος 12: Ανακατεύθυνση παραγωγικού μοντέλου και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας
Ενσωμάτωση των προτεραιοτήτων της πράσινης μετάβασης στην οικονομική πολιτική της χώρας.
Στρατηγικό σχέδιο για την αναβάθμιση του παραγωγικού μοντέλου.
Μεταρρυθμίσεις
▪ Προϋπολογισμός επιδόσεων και ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στον προϋπολογισμό επιδόσεων
▪ Μετάβαση των Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης σε Ενιαίο Λογιστικό Πλαίσιο Δεδουλευμένης Βάσης (RRF 16974)
▪ Υπερ-εκπτώσεις δαπανών που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση (RRF 16863)
▪ Υλοποίηση του νέου θεσμικού πλαισίου για την περιστολή του λαθρεμπορίου, κυρίως σε προϊόντα υποκείμενα σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (RRF 16656)
▪ Φορολογικά κίνητρα συγχωνεύσεων-εξαγορών (RRF 16598) και μετασχηματισμών ▪ Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής ▪ Χορήγηση επιδομάτων μέσω χρεωστικών καρτών
▪ Ψηφιακό τέλος συναλλαγής
▪ Λειτουργία Ειδικής ομάδας ερευνητών επί φορολογικών θεμάτων εντός του ΚΕΠΕ
▪ Λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής στην ενοικίαση ακινήτων
▪ Νέο πλαίσιο για την εκκαθάριση Μητρώου Οχημάτων
▪ Ψηφιακός Μετασχηματισμός της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (RRF 16581) και υλοποίηση της Στρατηγικής για την Ανάπτυξη της Κεφαλαιαγοράς
▪ Εφαρμογή νέου πλαισίου ρύθμισης οφειλών και παροχής 2ης ευκαιρίας (RRF 16580) και ίδρυση Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων
▪ Ενίσχυση της ικανότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος να υπερνικά τις προϋπάρχουσες προκλήσεις και να χρηματοδοτεί την πραγματική οικονομία (RRF 16957)
▪ Αποεπένδυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) από το τραπεζικό σύστημα
▪ Αναδιάρθρωση φορέων και διαδικασιών για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας
▪ Υιοθέτηση Δηλώσεων Αποστολής και Ειδικών Υποχρεώσεων, Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδίου και νέου Κανονισμού Λειτουργίας από κάθε ΑΕ του Δημοσίου και διαμόρφωση Πολιτικής Κρατικής Ιδιοκτησίας Ανωνύμων Εταιρειών
▪ Νομοθετική κωδικοποίηση της νομοθεσίας του ΦΠΑ, την έμμεση φορολογία, τους Φόρους συναλλαγών, τη Φορολογία περιουσίας, τις φορολογικές διαδικασίες και τον Τελωνειακό Κώδικα (RRF 16643)
▪ Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δικτύου των Μονάδων Κρατικών Ενισχύσεων (RRF 16701)
▪ Αναμόρφωση νομοθετικού πλαισίου για τη φορολόγηση των ομίλων επιχειρήσεων
▪ Θέσπιση διαδικασίας για την έκδοση φορολογικών ερμηνευτικών πράξεων (advanced tax ruling)
▪ Ολοκλήρωση κατάρτισης και κατάθεση για ψήφιση νέου νόμου για το ΠΔΕ
▪ Στρατηγικό σχέδιο για την αναβάθμιση του παραγωγικού μοντέλου
▪ Νέο πλαίσιο μισθώσεων αιγιαλών και ελέγχων για παραβάσεις
▪ Μείωση ληξιπρόθεσμων
Επενδύσεις
▪ Ψηφιακός μετασχηματισμός της δημοσιονομικής διαχείρισης του Κράτους (GOV-ERP) (RRF 16705)
▪ Φορολογικών ελέγχων (RRP 16611)
▪ Φορολογική και Τελωνειακή Διοίκηση (RRF 16291)
▪ Δανειακή Διευκόλυνση Ταμείου Ανάκαμψης (RRF 16980)
▪ Εθνικό Μητρώο Αξιών Ακινήτων βάσει Αυτόματου Συστήματος Μαζικών Εκτιμήσεων (CAMA)
▪ Υλοποίηση σημαντικών ιδιωτικοποιήσεων (ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ, ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΒΟΛΟΥ, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ κλπ)
▪ Μετάπτωση βάσης ΕΤΑΔ στο Κτηματολόγιο - Πιλοτικό πρόγραμμα για 3.500 ακίνητα
▪ Υπηρεσίες διαχείρισης χαρτοφυλακίου (υλοποίηση θεσμικών επενδυτικών προγραμμάτων από το Υπερταμείο)
▪ Ολοκλήρωση διαγωνισμού μακροχρόνιας παραχώρησης Αεροδρομίου Καλαμάτας και εκκίνηση αξιοποίησης των 22 Περιφερειακών Αεροδρομίων της χώρας
▪ Σύσταση Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου υπό την αιγίδα του Υπερταμείου
▪ Ανάπτυξη και λειτουργία ψηφιακού Μητρώου Συμμετοχών του Ελληνικού Δημοσίου σε ΑΕ (RRP 16657)
▪ Δημιουργία κυβερνητικού πάρκου (Πρώην ΠΥΡΚΑΛ)
▪ Ανάπτυξη νέου ΟΠΣ για την αναβάθμιση και τον συντονισμό του ελεγκτικού έργου των υπηρεσιών ΕΔΕΛ και ΕΣΕΛ
▪ Θέση σε λειτουργία του νέου ΟΠΣΚΕ για την ΠΠ 2021-2027
▪ Έκδοση νέων προσκλήσεων και ενεργοποίηση έργων στρατηγικής σημασίας και άλλων σημαντικών έργων στα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2021-2027
▪ Ηλεκτρονικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ΙΙ (eΠΔΕ ΙΙ) και αναβάθμιση διεπαφών του e-ΠΔΕ με τρίτα συστήματα
▪ Δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση (ΔΑΜ) (RRF 16871)
▪ Πρόγραμμα «Ηρακλής IΙΙ»
