Στη δημόσια σφαίρα το πράγμα αλλάζει άρδην, καθώς η ΤΝ δίνει τη δυνατότητα πολύ πιο ουσιαστικής άσκησης δημοκρατικού ελέγχουτων ποικιλώνυμων εξουσιών – εφόσον, βεβαίως, υπάρχει πολιτικό πλαίσιο δημοκρατικών ελεγκτικών θεσμών. Όπου αυτό ισχύει, είναι πολύ πιο εύκολο να διαπιστωθεί, με τη βοήθεια των εφαρμογών της ΤΝ, κατά πόσον οι σχετικές αποφάσεις της εξουσίας είναι τεκμηριωμένα αντικειμενικές με βάση μετρήσιμα δεδομένα ή έχουν υπαγορευθεί από εσφαλμένες ή/και δόλιες, βουλήσεις των διοικούντων. Το benchmark αυτού του αντικειμενικού ορθολογισμού μπορεί να το παρέχει μόνο η ΤΝ, γιατί μόνο αυτή κατευθύνεται στο αποτέλεσμα και στη λύση με βάση αποκλειστικά τα δεδομένα της πραγματικότητας, χωρίς την «προστιθέμενη αξία» της ανθρώπινης και άρα, μοιραίως, υποκειμενικής επεξεργασίας.

Κατά συνέπεια, στο μέλλον όλες οι Διοικήσεις φορέων των οποίων οι αποφάσεις, στρατηγικές ή μεμονωμένες, επηρεάζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις ζωές μας, θα πρέπει - έτσι θα απαιτούν οι θεσμοί της διαφάνειας και του δημοκρατικού ελέγχου - να λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη τις υποδείξεις του συστήματος ΤΝ που θα έχουν ενσωματώσει στη λειτουργία τους.

Καιρός όμως να προλάβουμε μια πιθανή παρανόηση: αυτό δεν σημαίνει την πλήρη υποκατάσταση της ανθρώπινης Διοίκησης από την Τεχνητή Νοημοσύνη. Σημαίνει όμως ότι γίνεται πολύ δυσκολότερη η αυθαιρεσία των διοικούντων, η οποία έχει οδηγήσει τις χώρες που υστερούν στο επίπεδο των θεσμών στην καθυστέρηση και τη μιζέρια. Ακόμη και μέσα στο σημερινό, άγονο πολιτικό κλίμα της χώρας μας, η υποχρεωτική δημοσίευση στη διαδικτυακή «Διαύγεια» της ανάλυσης με τη χρήση ΤΝ ενός πολυδιάστατου προβλήματος – όπως π.χ. η χωροθέτηση σταθμών μιας νέας γραμμής μετρό ή ο έλεγχος επάρκειας ασφαλείας μιας σιδηροδρομικής γραμμής - και των αντικειμενικώς τεκμηριωμένων συμπερασμάτων της, θα αποκάλυπτε το παράλογο τυχόν αυθαίρετων αποφάσεων, χρεώνοντας τις ρουσφετολογικές ηγεσίες με απαγορευτικό πολιτικό κόστος. Μέσα από το ίδιο πλαίσιο της ΤΝ οι Εποπτικές Αρχές θα είναι σε θέση να ελέγχουν πολύ πιο αποτελεσματικά την κανονιστική συμμόρφωση των εποπτευόμενων φορέων προς τους κανόνες που τους έχουν ορίσει, αφού η κάθε παρέκβαση θα είναι εύκολο να εντοπισθεί από τις σχετικές πλατφόρμες της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Γίνεται φανερό ότι η εποχή της ΤΝ θα βάλει σε δοκιμασία την αυθαίρετη λειτουργία των πολιτικών και κοινωνικών θεσμών και πιθανότατα θα οδηγήσει σε σημαντικό μετασχηματισμό τους, καθώς αυτοί θα βρεθούν στην περιδίνηση μιας νέας αντιπαράθεσης. Είναι αναμενόμενο ότι, στο νέο θεσμικό περιβάλλον, οι κατεστημένες εξουσίες θα προσπαθούν να διατηρήσουν το δικαίωμα στην «αυθαιρεσία» της υποκειμενικής κρίσης τους ενώ η κοινωνία, οπλισμένη με την «αυθεντία της αντικειμενικότητας», θα προσπαθεί να περιστείλει το εύρος των επιλογών τους, ώστε να διασφαλίσει τη βέλτιστη χρήση των δημόσιων πόρων. Σε αυτήν τη νέα αρένα πολιτικής αντιπαράθεσης, που ίσως εμπεριέχει εν σπέρματι μια καινούργια «κυρίαρχη αντίθεση», κανείς δεν μπορεί να κάνει προβλέψεις για το τελικό αποτέλεσμα. Και ίσως αυτό είναι μια νέα ελπίδα…

Νίκος Αντ.. Ζαχαριάδης
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
Επιχ. Ερευνητής, Stanford Uni