Η παραπάνω θέση του Πρωθυπουργού ήταν η συνέχεια δημόσιων τοποθετήσεων πολλών κυβερνητικών στελεχών που προανήγγειλαν επιδοματικές πολιτικές για την αντικατάσταση του φυσικού αερίου με πετρέλαιο (Παράδειγμα: Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, 7 Σεπτεμβρίου 2022, συνέντευξη σε ΑΝΤ1).
Ας θυμηθούμε λίγο το κλίμα εκείνης της συγκυρίας. Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζονταν, ο ενεργειακός εκβιασμός του V.Putin προς την Ε.Ε κλιμακώνονταν και το εμπόριο ενεργειακού τρόμου ανθούσε. Οι περισσότεροι, επαΐοντες και μη, πρόβλεπαν ότι οι ήδη υψηλές τιμές του φυσικού αερίου θα έφταναν σε δυσθεώρητα ύψη άρα η θέρμανση με φυσικό αέριο θα ήταν πάρα πολύ ακριβή υπόθεση.
Τι έγινε με τις τιμές
Τελικά, κατά την διάρκεια του χειμώνα 2022/2023 και μετά τις επιδοτήσεις, οι μέσες τιμές για φυσικό αέριο, πετρέλαιο και ηλεκτρικό ρεύμα διαμορφώθηκαν στα εξής επίπεδα.
· Φυσικό αέριο 0,11-0,12 Euro/KWh
· Πετρέλαιο 0,13-0,14 Euro/KWh
· Ηλεκτρικό Ρεύμα 0,16 Euro/KWh
Τι σημαίνουν αυτές οι τιμές για τον οικογενειακό προ»υπολογισμό; Απλά μαθηματικά. Για να ζεσταθεί κατά την διάρκεια των χειμερινών μηνών ένα σπίτι 100 τ.μ. που βρίσκεται σε ένα προάστιο των Αθηνών χρειάζονται περίπου 9.000 KWh, δηλαδή ο οικογενειακός προϋπολογισμός θα πρέπει να πληρώσει 990-1.080 Euro για φυσικό αέριο είτε 1.170-1.260 Euro για πετρέλαιο είτε 1.440 Euro για ηλεκτρικό ρεύμα. Η απόλυτη διάψευση των κυβερνητικών προβλέψεων. Όποιος έκανε το λάθος και ακολούθησε την κυβερνητική προτροπή να αντικαταστήσει το φυσικό αέριο με πετρέλαιο απλά έχασε χρήματα.
Μπορούσε η κυβέρνηση να αποφύγει αυτό το λάθος; Και βέβαια, μπορούσε. Τα επίσημα στοιχεία εκείνης της περιόδου έδειχναν ότι η Ε.Ε είχε έγκαιρα σχεδιάσει και ήδη υλοποιούσε με επιτυχία πολιτικές απεξάρτησης από την Gazprom που εξασφάλιζαν μέσω εναλλακτικών προμηθευτών επάρκεια φυσικού αερίου για τους ευρωπαίους καταναλωτές Η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου και οι τιμές ομαλοποιούνταν. Αυτά τα στοιχεία χρησιμοποίησε και η στήλη όταν για το θέμα του φυσικού αερίου και σε αντίθεση με τις δυσοίωνες κυβερνητικές προβλέψεις διατύπωσε το ακριβώς αντίθετο αισιόδοξο συμπέρασμα (14 Σεπτεμβρίου 2022-Η Ταπεινωτική συνθήκη ειρήνης του Μπρέστ-Λιτόφσκ) που τελικά όπως είδαμε δικαιώθηκε από την ίδια την ζωή.
Τι γίνεται με το ρεύμα
Από το καλοκαίρι 2019 και τις διαδοχικές κρίσεις του μεταναστευτικού, των ελληνοτουρκικών σχέσεων και της πανδημίας η στήλη είχε πιστώσει στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, διαχειριστική επάρκεια. Ήταν λοιπόν δυσάρεστη έκπληξη για εμάς οι παραπάνω, λίαν επιεικώς άστοχες κυβερνητικές θέσεις. Τι συνέβαινε; Γιατί η κυβέρνηση διάβαζε λάθος τα δεδομένα και την συγκυρία; Αυτός ακριβώς ο προβληματισμός μαζί με τα αναπάντητα ερωτήματα για τις πολύ υψηλές (σε πανευρωπαϊκή κλίμακα) τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος μας οδήγησε σε αρνητικά συμπεράσματα και απόψεις για την κυβερνητική ενεργειακή πολιτική. Έκτοτε ούτε η κατάσταση ούτε η γνώμη μας άλλαξε. Οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος συνεχίζουν να παραμένουν πολύ υψηλές. Στις 3 Σεπτεμβρίου 2023 η μέση ετήσια χονδρική τιμή αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος για την Ελλάδα ήταν 125,80 Euro/MWh, δηλαδή ήταν η 4η υψηλότερη πανευρωπαϊκά. Εάν δε, αναλύσουμε τα ποιοτικά στοιχεία της εγχώριας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας τότε τα συμπεράσματα για την κυβερνητική πολιτική στην ενέργεια δεν μπορεί παρά να είναι αρνητικά.
Συγκεκριμένα στις 3 Σεπτεμβρίου 2023 η μέση ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ κάλυπτε το 34,6% της εγχώριας παραγωγής (24η θέση κατά αύξουσα σειρά σε πανευρωπαϊκή κατάταξη). Χώρες με αισθητά μικρότερη ποσοστιαία παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ όπως η Ολλανδία (17,2%), η Σλοβακία (24,2%) έχουν σαφώς μικρότερες μέσες ετήσιες τιμές χονδρικής. Ήτοι Ολλανδία (95,43 Euro/MWh) και Σλοβακία (109,56 Euro/MWh). Πολύ καλά καταλάβατε. Χώρες που παράγουν μικρότερες ποσότητες φθηνού (παραγωγή από ΑΠΕ) ηλεκτρικού ρεύματος έχουν ταυτόχρονα πολύ χαμηλότερες χονδρικές τιμές αγοράς.
Από τα εγκαίνια της 86ης ΔΕΘ έχει περάσει ένας χρόνος. Στην διάρκεια αυτής της χρονιάς συνέβησαν πολλά. Ένα από τα κορυφαία γεγονότα σίγουρα ήταν οι εμφαντικές και εκτός πάσης πρόβλεψης εκλογικές νίκες της Νέας Δημοκρατίας. Όταν την προηγούμενη άνοιξη ξεκινούσε ο εκλογικός κύκλος, ελάχιστοι ήταν εκείνοι που πρόβλεπαν ότι ο Κ. Μητσοτάκης θα κέρδιζε τις εκλογές με διπλάσιο ποσοστό από τον Α. Τσίπρα και τον Σύριζα.
Στις αμέσως επόμενες ημέρες ο νέο-εκλεγείς και κοινοβουλευτικά παντοδύναμος Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης θα εγκαινιάσει την 87η ΔΕΘ. Όπως είναι καθιερωμένο θα μιλήσει για τις προοπτικές της Ελληνικής οικονομίας και θα παρουσιάσει την κυβερνητική οικονομική πολιτική της επόμενης χρονιάς. Σε άλλες εποχές το κλίμα θα ήταν πανηγυρικό. Εφέτος όμως «κάτι» έχει αλλάξει. Τι συμβαίνει;
Ο Πρωθυπουργός γνωρίζει ότι 3 μήνες μετά τις εκλογές η εικόνα της κυβέρνησης έχει δεχθεί πολιτικό πλήγμα αφενός από την πολύ-ήμερη πυρκαγιά στον Έβρο που αμφισβητεί έμπρακτά το κυβερνητικό αφήγημα για αποτελεσματική διακυβέρνηση αφετέρου από τους κροάτες hooligan’s που διαπόμπευσαν στην πράξη το ιδεολογικό θέσφατο της κυβερνώσας παράταξης, «Νόμος και Τάξη».
Είναι λοιπόν υποχρεωμένος τώρα που είναι ακόμα νωρίς και πριν το πρόβλημα κακοφορμίσει να κάνει τις απαραίτητες κινήσεις για να αποκαταστήσει το κυβερνητικό κύρος. Σε ένα μήνα διεξάγονται αυτοδιοικητικές εκλογές και όλοι καταλαβαίνουμε πόσο μεγάλο πρόβλημα θα είναι για την κυβέρνηση και την Νέα Δημοκρατία η ήττα ενός κυβερνητικού υποψήφιου σε κάποια μεγάλη περιφέρεια. Τι μπορεί λοιπόν να κάνει ο Κ. Μητσοτάκης;
Για τους περισσότερους η λύση είναι προφανής. Να επιστρατεύσει το ισχυρό χαρτί της κυβερνητικής επιχειρηματολογίας, την κατάσταση της οικονομίας. Εξ’ άλλου όπως όλα δείχνουν επίκεται (έστω και καθυστερημένα) η πιστοληπτική αναβάθμιση της χώρας που θα δικαιολογεί τις κυβερνητικές θριαμβολογίες. Μπορεί ο Κ. Μητσοτάκης να υιοθετήσει αυτή την λύση; ΝΑΙ, εφ’ όσον όμως αφενός δικαιολογήσει επαρκώς γιατί ο πληθωρισμός «τρέχει» πιο γρήγορα από την υπόλοιπη Ε.Ε σε βασικούς τομείς όπως στα τρόφιμα που συμμετέχει με 26,47% (Μέσος Όρος στην Ε.Ε με 22,53%) στην διαμόρφωση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή αλλά και στην ενέργεια όπου συμμετέχει με 39,21% (Μέσος όρος στην Ε.Ε με 31,34%) στην τιμή του πληθωρισμού αφετέρου περιοριστεί στην διαχείριση της τρέχουσας συγκυρίας.
Και τώρα, τι;
Εάν ο Πρωθυπουργός δεν απαντήσει πειστικά και κυρίως αποτελεσματικά στο κύμα ακρίβειας που σαρώνει το καλάθι της νοικοκυράς και ταυτόχρονα επιλέξει την φυγή προς τα εμπρός με μέσο-βραχύ πρόθεσμες μεγαλόπνοες προβλέψεις και οραματικές δεσμεύσεις τότε θα έχει κάνει σοβαρό τακτικό λάθος αφού ελλοχεύει ο βάσιμος κίνδυνος αφενός να ταυτισθεί με την ακρίβεια αφετέρου να διαψευσθεί. Γιατί το λέμε αυτό;
Όπως όλα δείχνουν η FED πέτυχε να «προσγειώσει» ομαλά την αμερικανική οικονομία (πληθωρισμός 3,2%, ανεργία 3,5%, ανάπτυξη 3%). Μία παρόμοια εξέλιξη προβλέπεται και για την Ε.Ε. Συνεπώς ο Πρωθυπουργός μπορεί με ασφάλεια να διατυπώσει αναπτυξιακή πρόβλεψη για την Ελληνική οικονομία. Όμως… ο κόσμος είναι πιο περίπλοκος, τυχαίος και παγκόσμιος από ποτέ. Ο εντοπισμός και υπολογισμός των αγνώστων παραμέτρων που διαμορφώνουν την οικονομική συγκυρία είναι πλέον μία πολύ δύσκολη εργασία που εμπεριέχει πάντα μεγάλη πιθανότητα λάθους. Γι’ αυτό και πολύ συχνά βλέπουμε και διαβάζουμε ξεκαρδιστικά λανθασμένες προβλέψεις. Όπως η περσινή κυβερνητική θέση για αντικατάσταση του φυσικού αερίου με πετρέλαιο.