Αστοχίες
Απολογιστικά και για την δίκαιη αποτίμηση των απόψεων του M. Feroli πρέπει να αναφέρουμε ότι η FED εκείνη την περίοδο (Ιούνιος 2022) αύξησε τα επιτόκιο μόνο 0.75%, διαμορφώνοντας το βασικό επιτόκιο στο 1.75%. Σήμερα και μετά από έξι (6) διαδοχικές αυξήσεις, το βασικό επιτόκιο βρίσκεται στο 5.5% ενώ ο πληθωρισμός, που τον Ιούνιο 2022 «έτρεχε» με 9.06% σήμερα έχει μειωθεί δραστικά αφού βρίσκεται πλέον στο 2.97%.
Ταυτόχρονα η αμερικανική οικονομία αναπτύχθηκε το 3ο τρίμηνο 2022 με 3.2% (πρόβλεψη M. Feroli, 1%) και το 4ο τρίμηνο 2022 με 2.9% (πρόβλεψη M. Feroli, 1.5%). Αντικειμενικά οι συγκεκριμένες απόψεις του M. Feroli αλλά και του θεωρητικού της άποψης για την «μαύρη» εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας, του CEO της JP Morgan, του περίφημου Jamie Dimon, δεν επιβεβαιώθηκαν από την πραγματικότητα ή μάλλον για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, διαψεύσθηκαν πανηγυρικά.
Πολλοί αναλυτές που συμμερίζονταν εκείνη την περίοδο τις απόψεις του M. Feroli και του Jamie Dimon προβάλλουν (περισσότερο ως δικαιολογία της αποτυχίας τους) την άποψη ότι η πολιτική αύξησης των επιτοκίων που ακολούθησε η FED μετά τον Μάρτιο 2022 ήταν άκρως επιθετική, συνεπώς υιοθέτησε τις απόψεις τους. Όντως με μία απλή ανάγνωση και σύγκριση των βασικών μεγεθών, αυτή η άποψη επιβεβαιώνεται. Όμως πρόκειται για τεράστια μεθοδολογική αυθαιρεσία και λάθος. Στην οικονομία, όπως άλλωστε και στην φύση, η ορθή αποτίμηση των μεγεθών βασίζεται στην σχετικότητα. Η συγκεκριμένη επιτοκιακή πολιτική της FED εάν συγκριθεί με τον ετήσιο κύκλο της αμερικανικής οικονομίας (περίπου 25.5 τρισ. USD) δείχνει μάλλον είναι μετριοπαθής.
Κινδυνολογίες
Επανερχόμαστε στον M. Feroli που συνέχισε να κινδυνολογεί και για τις οικονομικές εξελίξεις του 2023 παρ’ ότι όπως είδαμε τα απολογιστικά στοιχεία του 2022 διέψευσαν πλήρως τις προβλέψεις του. Στις αρχές του χρόνου προειδοποιούσε για απώλειες θέσεων εργασίας και υψηλότερη ανεργία επειδή η οικονομία θα έμπαινε σε ύφεση. Βάσει των επίσημων στοιχείων η ανεργία στις ΗΠΑ από τον Μάρτιο 2022 (όταν η FED άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια) και έως τον Ιούλιο 2023, παραμένει περίπου σταθερή στο 3.5%. Ταυτόχρονα η αναπτυξιακή δυναμική της αμερικανικής οικονομίας δεν έχει καμφθεί αφού το α’ τρίμηνο 2023 ήταν 2% και το β’ τρίμηνο 2023 προβλέπεται ότι θα φτάσει στο 2,4% (περίπου). Εκεί όμως που ο M. Feroli έκανε διάνα ήταν στον πληθωρισμό, όταν στις 7 Μαρτίου 2023 δήλωνε σε τηλεοπτική εκπομπή του Bloomberg ότι ο στόχος για πληθωρισμό 2% το 2023 δεν είναι ρεαλιστικός. Απλά υπενθυμίζουμε ότι ο πληθωρισμός τον Ιούνιο 2023 και ενώ απομένουν ακόμα 6 μήνες για να τελειώσει το 2023 ήταν 2.97% με πτωτικές τάσεις.
Πρόσφατα (4 Αυγούστου) ο M. Feroli μας αιφνιδίασε όταν μας ενημέρωσε ότι ανακαλεί την προηγούμενη πρόβλεψη του για ύφεση το 2023 και το 2024. Αντίθετα, θεωρεί την ανάπτυξη και την αυξημένη προσφορά εργασίας ως το πιθανότερο σενάριο. Δηλαδή παραδέχεται δημόσια ότι αφενός μέχρι τώρα έκανε λάθος, αφετέρου προσχωρεί στην αισιόδοξη άποψη για την πορεία της διεθνούς οικονομίας.
Οι προβλέψεις και οι αντίθετες εξελίξεις
Πανικοβληθήκαμε όταν διαβάσαμε την σχετική δήλωση. Έρχεται συμφορά. Συναγερμός. Μέχρι σήμερα ΟΛΕΣ, κυριολεκτικά ΟΛΕΣ οι προβλέψεις του M. Feroli διαψεύσθηκαν πανηγυρικά. Πρόβλεψε ύφεση, προέκυψε ανάπτυξη. Πρόβλεψε αύξηση της ανεργίας μειώθηκαν οι αιτήσεις για επιδόματα ανεργίας. Πρόβλεψε χαμηλούς ρυθμούς μείωσης του πληθωρισμού, μειώνεται κατακόρυφα. Ο άνθρωπος είναι η επιτομή της αποτυχημένης πρόβλεψης. Ούτε βαλσαμωμένο πουλί στα 3 μέτρα δεν πετυχαίνει. Φοβόμαστε ότι θα αποτύχει και τώρα που προβλέπει ανάπτυξη και θα μας προκύψει το αντίθετο, δηλαδή ύφεση.
Σίγουρα το ανάλαφρο αυγουστιάτικο κλίμα μας επιτρέπει σατιρικό πνεύμα και αστεϊσμούς, αλλά μέχρι εδώ. Ο M. Feroli είναι βέβαιο ότι έχει καλές πανεπιστημιακές σπουδές ενώ η πολύχρονη θητεία του στα ανώτερα κλιμάκια της Wall Street σίγουρα τον έχει προικίσει με πολύτιμη εμπειρία, εφόδιο απαραίτητο για την ορθή ανάλυση της οικονομικής συγκυρίας. Προκύπτει λοιπόν η αυτονόητη ερώτηση «Γιατί διατυπώνει συνεχώς τόσο άστοχες προβλέψεις;».
Τίποτε δεν είναι τυχαίο
Καρτεσιανή λογική. Εάν αποκλείσουμε την ανθρώπινη ανικανότητα και τον δογματισμό που σίγουρα διακατέχει αρκετά από τα «γεράκια» της Wall Street, μόνο μία λογική ερμηνεία υπάρχει. Ο M. Feroli διατυπώνει συνεχώς άστοχες (λίαν επιεικώς) προβλέψεις για να εξυπηρετήσει κάποιους επενδυτικούς στόχους της τράπεζας. Δηλαδή θυσιάζει την προσωπική του αξιοπιστία για να στηρίξει την κερδοφορία της τράπεζας που γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο και παρά τα τεράστια λάθη του τον διατηρεί ακόμα σε αυτή την υπεύθυνη υψηλή και σίγουρα πλουσιοπάροχα αμειβόμενη θέση. Εάν τα πράγματα ήταν διαφορετικά, δηλαδή ο M. Feroli είχε αυτόνομα και αυτόφωτα διατυπώσει τις παραπάνω λαθεμένες προβλέψεις οπότε συνεπαγωγικά είχε παρασύρει την τράπεζα σε λάθος επιλογές, τώρα θα έκανε παρέα στους αμερικάνους ανέργους. Μην βαυκαλιζόμαστε, τόσο σοβαρά λάθη δεν γίνονται ανεκτά στην Wall Street, πληρώνονται ακριβά με εξοβελισμό δια παντός από τα «υψηλά» κλιμάκια.
Ας αφήσουμε τον M. Feroli και τα παρασκήνια του διεθνούς τραπεζικού συστήματος που σίγουρα όπως έδειξε και η πρόσφατη υπόθεση της Credit Suisse δεν αποπνέουν πάντα ηθική και ορθολογισμό και ας ασχοληθούμε με την διεθνή οικονομία. Οι γνώμες διχάζονται, οι περισσότεροι πλέον αποδέχονται ότι παρά τις πολιτικές σύσφιγξης, η παγκόσμια οικονομία θα «προσγειωθεί» ομαλά και θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Όμως είναι ακόμα αρκετοί αυτοί που, παρά τα σαφώς θετικά δείγματα, συνεχίζουν να υποστηρίζουν με δογματική προσήλωση τις προηγούμενες απόψεις του M. Feroli.
Παγίδα του μεσαίου εισοδήματος
Εδώ και λίγο καιρό έχει αρχίσει να εμφανίζεται και μία 3η τάση, προς το παρόν ισχυρά μειοψηφική, που έχει ήδη απαντήσει στο συγκεκριμένο ερώτημα (ο ελεγχόμενος πληθωρισμός θα ενισχύσει την ανάπτυξη) και επιχειρεί να κάνει ένα μεγάλο βήμα στο μέλλον. Να εντοπίσει τους παράγοντες που θα διαμορφώσουν τα επόμενα χρόνια το παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Το φαινόμενο της εντυπωσιακής αύξησης των εισοδημάτων των πολιτών των υπ’ ανάπτυξη εθνών έως ένα ανώτατο όριο που υπολείπεται όμως κατά πολύ από τα εισοδήματα των πολιτών των ανεπτυγμένων οικονομιών ονομάζεται «Παγίδα του μεσαίου εισοδήματος».
Οι αιτίες για την εμφάνιση αυτού του φαινομένου είναι πολλές. Π.χ., στην Ιαπωνία της δεκαετίας ‘90 η οικονομική ισχύς της χώρας άρχισε να μειώνεται, άρα τα εισοδήματα των πολιτών έπαψαν να αυξάνονται και να προσεγγίζουν τα εισοδήματα, των πολιτών των ΗΠΑ και της Ε.Ε, δηλαδή εμφανίσθηκε το φαινόμενο της «παγίδας του μεσαίου εισοδήματος», γιατί μειώθηκε ραγδαία ο ενεργός πληθυσμός της χώρας με άμεση συνέπεια τις αδύναμες επενδύσεις και την άνοδο του χρέους. Χαμηλής ποιότητας ανάπτυξη που έκρυβε τα προβλήματα «κάτω από το χαλί» αλλά ανέκοψε την πρωτοφανή οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Η ανάπτυξη λαχάνιασε
Περίπου οι ίδιες ενδείξεις καταγράφονται εδώ και αρκετό καιρό στην οικονομία της Κίνας. Δημογραφική συρρίκνωση, αυξημένη ανεργία των νέων (21%), συρρίκνωση της μεταποιητικής δραστηριότητας, κατανάλωση που δυσκολεύεται να ανακάμψει μετά την πανδημία, αδύναμο τραπεζικό σύστημα που ταλαιπωρείται από τον τομέα των ακινήτων (περίπου το 20% της κινέζικης οικονομίας) που συνεχώς επιβραδύνει. Η ανάπτυξη έχει «λαχανιάσει».
Τι σημαίνει αυτό για την παγκόσμια οικονομία; Η Κίνα θα εισάγει λιγότερα ενεργειακά προϊόντα και πρώτες ύλες και θα εξάγει λιγότερα και πιθανόν ακριβότερα καταναλωτικά προϊόντα. Πως θα διαχειριστεί η Κινέζικη ηγεσία αυτή την νέα πραγματικότητα; Μπορεί η παγκόσμια οικονομία να αντέξει αυτή την κατάσταση; Ποιος θα αντικαταστήσει την Κίνα; Είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν. Από αυτές τις απαντήσεις εξαρτάται και η μεσοπρόθεσμη πρόβλεψη για την παγκόσμια οικονομία.
Πριν λίγο καιρό (Τελικά είναι θλιμμένο η χαρούμενο το χαμόγελο της Μόνα Λίζα-27 Ιουνίου 2023), είχαμε για πρώτη φορά προσεγγίσει το συγκεκριμένο πρόβλημα, δηλαδή την μεσοπρόθεσμη προοπτική της παγκόσμιας οικονομίας. Στην συνέχεια περιγράψαμε τις αδυναμίες του υφιστάμενου και κοινά αποδεκτού παγκοσμίως μακρο-οικονομικού μοντέλου (Ο Βαρόνος Cadillac, οι Ιουλιανές επαναστάσεις των φόρων και ο πληθωρισμός 2%-17 Ιουλίου 2023). Σήμερα περιγράψαμε επιγραμματικά μία από τις πιο επιδραστικές παραμέτρους. Τις προοπτικές της κινέζικης οικονομίας που εγκαταλείπει όπως όλα δείχνουν τον στόχο να γίνει η γίνει η Νο.1 παγκόσμια οικονομική δύναμη στο άμεσο μέλλον.
Η Goldman Sachs προέβλεπε ότι κάτι τέτοιο θα συνέβαινε έως τα μέσα της δεκαετίας του 2020, τώρα μεταθέτει αυτό τον στόχο για το 2035. Το Ιαπωνικό Κέντρο Οικονομικών Ερευνών πρόβλεπε ότι η Κίνα θα ήταν Νο.1 παγκόσμια οικονομική δύναμη το 2028, στην συνέχεια αναθεώρησε το χρονικό ορόσημο για το 2033. Τώρα αναθεωρεί και πάλι, δηλώνοντας ότι δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο τις επόμενες 10-ετίες.
Συμπέρασμα: Δεν κάνει μόνο ο M. Feroli άστοχες προβλέψεις υπάρχουν και χειρότερα.